MT: Jakie są najczęstsze przyczyny zgonów pacjentów z POChP i co robić, by zmniejszyć ryzyko?

M.K.: Pacjenci ci najczęściej umierają z powodu chorób układu krążenia i nowotworów, w tym raka płuca. Wynika to oczywiście z podobnych czynników ryzyka tych jednostek chorobowych, głównie z palenia papierosów. Zaawansowana POChP może prowadzić do całkowitej niewydolności oddechowej, a część pacjentów wymaga przewlekłej domowej terapii tlenem. U dużej grupy pacjentów POChP współistnieje z innymi chorobami, np. cukrzycą czy zespołem obturacyjnego bezdechu sennego. Prawidłowa opieka nad pacjentem z POChP wymaga odpowiedniej terapii nie tylko choroby układu oddechowego, ale również chorób współistniejących. Dlatego niezbędna jest dobra współpraca ze specjalistą medycyny rodzinnej i najczęściej kardiologiem. Biorąc pod uwagę częste współchorobowości, warto pamiętać o zasadach czujności onkologicznej. Takie objawy u palacza jak krwioplucie, utrata masy ciała, zmiana charakteru kaszlu, nawracające zapalenia płuc o tej samej lokalizacji wymagają wdrożenia intensywnej diagnostyki.

MT: Kiedy pacjent może pozostawać pod opieką poradni POZ, a kiedy niezbędna jest opieka pulmonologa?

M.K.: Podobnie jak w przypadku wielu chorób przewlekłych jest to moim zdaniem decyzja indywidualna zależna głównie od stopnia ciężkości choroby (pacjenci z cięższymi postaciami POChP powinni pozostawać pod opieką specjalistów), ale też od możliwości poradni rodzinnej. Wydaje się, że optymalny schemat opieki obejmuje diagnostykę wstępną (ze względu na dostępność prawidłowo wykonywanych badań) i okresowe kontrole w poradni specjalistycznej, a opiekę podstawową w poradni medycyny rodzinnej.

MT: Na czym polega rehabilitacja pacjentów?

M.K.: Powinna ona obejmować rehabilitację oddechową (trening mięśni oddechowych i ćwiczenia oddechowe) oraz rehabilitację ruchową, trening fizyczny zwiększający wydolność organizmu. Wykazano, że rehabilitacja istotnie zmniejsza nasilenie duszności, zapobiega zanikom mięśni, utracie masy ciała, poprawia tolerancję wysiłku i jakość życia pacjentów. Oczywiście natężenie ćwiczeń musi być dostosowane do możliwości pacjenta i chorób współistniejących. Dodatkowe elementy kompleksowej rehabilitacji obejmują porady dietetyczne i psychoterapię. Niestety w Polsce mało jest ośrodków rehabilitacji, które prowadzą kompleksową opiekę nad pacjentami z POChP.

MT: Jakie są najczęściej popełniane błędy w diagnostyce i leczeniu?

M.K.: Kluczowe problemy w codziennej praktyce to opóźnienie postawienia prawidłowego rozpoznania oraz brak szerszego, holistycznego spojrzenia na pacjenta z uwzględnieniem współchorobowości, szczególnie chorób układu krążenia. Częstym błędem jest stosowanie wielu leków w różnych inhalatorach, częsta zmiana jego rodzaju bez odpowiedniej edukacji i oceny prawidłowości inhalacji. Nie pamiętamy też o szczepieniach zalecanych w tej grupie pacjentów. Z punktu widzenia zdrowia publicznego najistotniejszy problem to brak skutecznych mechanizmów i programów walki z nałogiem palenia tytoniu.