Nieprawidłowa dieta leży u podstaw rozwoju większości schorzeń cywilizacyjnych, dlatego do gabinetu dietetyka trafiają pacjenci z przeróżnymi problemami zdrowotnymi.

1. W jakich przypadkach należy skierować pacjenta na konsultację do dietetyka?

Wiemy już z pewnością, że odpowiednio zaplanowana dieta jest niezwykle istotna w prewencji i leczeniu chorób układu krążenia (miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze), schorzeń przewodu pokarmowego (np. zespół jelita drażliwego czy refluks), zaburzeń metabolicznych (cukrzyca, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, dna moczanowa itp.) czy nietolerancji lub nadwrażliwości pokarmowej. Coraz częściej jednak do dietetyków zgłaszają się również osoby z chorobami autoimmunologicznymi, neurodegeneracyjnymi oraz nowotworami (chociaż powodzenie terapii dietetycznej w przypadku tych chorób jest trudne do zagwarantowania). Istnieją jednak badania świadczące o korzystnym wpływie zmian żywieniowych na spowolnienie lub zatrzymanie rozwoju takich schorzeń, jak stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera czy choroba Hashimoto.^1,2 Reasumując, każdy pacjent cierpiący na schorzenia układu krążenia, układu pokarmowego, doświadczający zaburzeń metabolizmu oraz alergii i nietolerancji pokarmowych powinien otrzymać skierowanie do dietetyka, ponieważ – pomimo powszechnie znanych zaleceń dla pacjentów z miażdżycą lub cukrzycą, które może przekazać lekarz – często najtrudniejsze dla pacjenta jest wdrożenie i utrzymanie diety, w czym może pomóc mu dietetyk. Natomiast pacjentów z chorobami nowotworowymi, autoimmunologicznymi czy neurodegeneracyjnymi należy poinformować o możliwości dietetycznego wspomagania terapii farmakologicznej, z zastrzeżeniem, że ewentualne zmiany w diecie powinni skonsultować z dietetykiem.

2. Jak wytłumaczyć choremu podstawowe zasady dobrego żywienia, aby były one dla niego zrozumiałe?

Stworzono wiele narzędzi mających za zadanie wspomagać edukację żywieniową. Najbardziej popularnym i znanym jest piramida zdrowego żywienia, która ewoluowała na przestrzeni ostatnich dekad. Aktualną wersję można znaleźć na stronie Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ). Piramida symbolizuje zalecany udział poszczególnych grup produktów w codziennej diecie. Dodatkowy komentarz do piramidy również znajduje się na stronie IŻŻ. Ponieważ jednak zgłaszano, że wiele osób ma problem z przełożeniem informacji zawartych w piramidzie zdrowego żywienia na codzienną praktykę żywieniową, powstał, opracowany przez Harvard School of Public Health, „Food Plate” – dostępny również wraz z opisem na stronie uczelni. Jest to bardziej praktyczne odwzorowanie proporcji grup produktów, które powinny znajdować się w codziennej diecie, na przykładzie talerza. Bardzo istotne w edukacji żywieniowej pacjentów jest upewnienie się, że wiedzą, jakie produkty wchodzą w skład każdej z grup oraz rozumieją, czym jest produkt wartościowy (niskoprzetworzony), czyli np. w grupie produktów zbożowych będą to kasze, płatki gruboziarniste, a więc owsiane, żytnie (nie popularne płatki śniadaniowe), pieczywo razowe na zakwasie, a nie białe bułki.