Piśmiennictwo
1. Flisiak R, Pancewicz S; Polish Society of Epidemiology and Infectious Diseases. Diagnostics and treatment of Lyme borreliosis. Recommendations of Polish Society of Epidemiology and Infectious Diseases.Przegl Epidemiol 2008;62(1):193-9.
2. Szulżyk T, Flisiak R. Lyme borreliosis. Ann Parasitol 2012;58(2):63-9.
3. Hercogova J, Vanousova D. Syphilis and borreliosis during pregnancy. Dermatologic Therapy 2008;21:205-9.
4. Schlesiner PA, Duray PH, Burke BA, et al. Maternal-fetal transmission of the lyme disease spirochrte Borrelia burgdorferi. Ann Intern Med 1985;103:67-8.
5. MacDonald AB, Benach JL, Burgdorferi. Stillbirth following maternal lyme disease. NY State J Med 1987;87:615-6.
6. Weber K, Bratzke HJ, Neubert U, et al. Borrelia burgdorferi in a newborn despite oral penicillin for Lyme borreliosis during pregnancy. Pediatr Infect Dis J 1988;7:286-9.
7. Trevisan G, Stinco G, Cinco M. Neonatal skin lesions due to spirochetal infection: a case of congenital lyme borreliosis? Int J Dermatol 1997;36:677-80.
8. Markowitz LE, Steere AC, Benach JL, et al. Lyme disease during pregnancy. JAMA 1986;255:3394-6.
9. Maraspin V, Cimperman J, Lotric-Furlan S, et al. Erythema migrans in pregnancy. Wien Klin Wochenschr 1999;111:933-40.
10. Williams CL, Benach JL, Curran AS, et al. Lyme disease during pregnancy: a cord blood serosurvey. Ann NY Acad Sci 1988;539:504-8.
11. Nadal D, Hunziker UA, Bucher HU, et al. Infants born to mothers with antibodies against Borrelia burgdorferi at devivery. Eur J Pediatr 1989;148:426-7.
12. Strobino B, Abid S, Gewitz M. Maternal Lyme disease and congenital heart disease: a case- control study in an endemic area. Am J Obstet Gynecol 1999;180:711-6.
13. Strobino BA, Williams CL, Abid S, et al. Lyme disease and pregnancy outcome: a prospective study of two thousand prenatal patients. Am J Obstet Gynecol 1993;169:367-74.
14. Figueroa R, Bracero LA, Aguero-Rosenfeld M, et al. Confirmation of Borrelia burgdorferi spirochetes by polymerase chain reaction in placentas of women with reactive serology for lyme antibodies. Gynecol Obstet Invest 1996;41:240-3.
15. Williams CL, Strobino B, Weinstein A, et al. Maternal Lyme disease and congenital malformations; a cord blood serosurvey in endemic and control areas. Paediatr Perinat Epidemiol 1995;9:320-30.
Komentarz
prof. dr hab. n. med. Ewa Wender-Ożegowska
lek. Paweł Gutaj
Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Autorka w sposób zwięzły, a zarazem niezwykle praktyczny omówiła temat postępowania w boreliozie w okresie ciąży.
prof. dr hab. n. med. Ewa Wender-Ożegowska
lek. Paweł Gutaj
Choroba ta występuje u ciężarnych stosunkowo rzadko, jednak ze względu na opisywany w niektórych analizach jej negatywny wpływ na rozwój płodu, temat wymaga szczególnej uwagi.
W pierwszej części artykułu Autorka odnosi się do dostępnej literatury. Część, zwłaszcza starszych analiz (głównie retrospektywnych lub opartych na opisach indywidualnych przypadków), pokazała, iż szczególnie wczesna infekcja może być związana z wadami u dzieci. Nowsze dane natomiast wydają się nie potwierdzać efektu teratogennego boreliozy. Należy jednak pamiętać, że dane, którymi dysponujemy, mają ograniczoną siłę dowodu. W żadnym przypadku nie powinniśmy bagatelizować tego problemu podczas ciąży. Dlatego kluczowe są aspekty związane z możliwie szybkim rozpoznaniem boreliozy oraz niezwłocznym leczeniem zgodnie z przytoczonymi w artykule standardami terapeutycznymi dla jej różnych postaci. Jak dodaje Autorka, ciąża nie wymaga szczególnej modyfikacji prowadzonej terapii. Trzeba jedynie pamiętać o przeciwwskazaniach do stosowania doksycykliny (kat. D) w tym okresie. Na koniec należałoby podkreślić podstawowe znaczenie profilaktyki infekcji – unikania w szczególności terenów endemicznego występowania kleszczy Ixodes. Samo ukąszenie przez kleszcza, podobnie jak u osób niebędących w ciąży, nie stanowi podstawy do antybiotykoterapii. Włącza się ją dopiero w momencie wystąpienia objawów choroby.