Ocena zaburzeń chodu jako ważny element diagnostyczny
dr hab. n. med. Iwona Sarzyńska-Długosz
lek. Weronika Bończak
- Ocena zaburzeń chodu stanowi integralny element badania neurologicznego i bywa kluczowa w postawieniu ostatecznej diagnozy. W artykule są zawarte podstawowe informacje pozwalające na właściwą ocenę tej przypadłości w warunkach gabinetu lekarskiego oraz na temat testów oceniających chód możliwych do wykonania w gabinecie lekarskim, niewymagających dodatkowych przyrządów ani specjalistycznych urządzeń. Zostały też wskazane możliwości wynikające z dodatkowej instrumentalnej analizy chodu
Istotnymi elementami diagnozy neurologicznej są: wywiad, badanie przedmiotowe ogólne (internistyczne), a także neurologiczne. Początek badania neurologicznego ma miejsce przy pierwszym kontakcie z pacjentem i polega na obserwacji oraz ocenie postawy, chodu pacjenta już w momencie, gdy wchodzi on do gabinetu lekarskiego. Wynik tej oceny często może szybko zasugerować rozpoznanie i przyczynić się do wyboru odpowiednich badań dodatkowych.
W diagnostyce schorzeń neurologicznych ocena postawy, równowagi i chodu jest szczególnie istotna, ponieważ specyficzne dla danej jednostki chorobowej cechy tych składowych mogą rozwinąć się na początku przebiegu wielu chorób neurologicznych, często przed innymi symptomami, np. nieprawidłowości, takie jak asymetryczne zmniejszenie współruchów, balansowania ramion, należą do najwcześniejszych wykrywalnych objawów choroby Parkinsona1, a spowolnienie lub inne zmiany w chodzie to pierwsze obiektywne oznaki patologii naczyń mózgowych2. Właściwa ocena chodu może przyczynić się więc do szybkiej diagnozy choroby podstawowej. Jest to szczególnie istotne, zważywszy, że istniejące zaburzenia chodu mogą przyczyniać się do znacznej niepełnosprawności chorego wskutek występowania nawracających upadków, niejednokrotnie prowadzących do poważnych urazów, a nawet zgonów3. Trudności z chodzeniem lub utrzymaniem równowagi powodują ograniczenie aktywności fizycznej pacjentów, co z kolei prowadzi do dalszych niekorzystnych następstw, wśród których należy wymienić pogorszenie choroby podstawowej i rozwój zaburzeń układowych, takich jak osteoporoza, obniżona sprawność układu krążenia, zaparcia czy otyłość, które również mogą prowadzić do zmniejszenia przeżywalności4. Niekorzystna tendencja do wycofywania się z aktywności fizycznej jest dodatkowo potęgowana przez strach przed upadkiem, który często rozwija się u chorego z zaburzeniami równowagi i chodu, nawet jeśli nigdy nie doszło do faktycznego upadku5.
Chód prawidłowy
Chód jest jedną z najbardziej złożonych czynności ruchowych i stanowi podstawową formę lokomocji ludzi i zwierząt na lądzie przy użyciu kończyn. Jest on serią cyklicznych, naprzemiennych ruchów całego ciała – kończyn i tułowia, przy jak najmniejsz...
