Pierwszoplanowym zadaniem dla decydentów jest wypracowanie i adekwatne do potrzeb sfinansowanie narodowej strategii prewencji i profilaktyki nowotworowej, a przy okazji innych chorób cywilizacyjnych. Jest to jedyna droga do racjonalizacji wydatków nie tylko na onkologię, lecz także na całą ochronę zdrowia w perspektywie najbliższych kilkudziesięciu lat.

Szacuje się (według WHO), że każdego roku można by uratować na świecie 3,7 mln ludzkich istnień, gdyby poczynić odpowiednie inwestycje w strategie prewencji, wczesnego wykrywania i powszechnego dostępu do nowoczesnego leczenia chorych na nowotwory. W krajach o niskim lub średnim dochodzie narodowym zainwestowanie w promocję zdrowia i działania prewencyjne szacowane na mniej więcej 11 bln dol. spowodowałoby potencjalne oszczędności około 100 bln dol., które można by przeznaczyć na leczenie chorych na raka i tym samym zapewnić równy dostęp do nowoczesnego leczenia zgodnego ze standardami światowymi.

Tabela 6. „We can. I can” – rekomendacje WHO na Światowy Dzień Walki z Rakiem w latach 2016-2018

Wszystkie powyższe fakty i zalecenia świetnie oddaje hasło wykreowane przez WHO na lata 2016-2018, które jest nagłaśniane przy okazji obchodów Światowego Dnia Walki z Rakiem: „We can. I can” (rycina 2 i tabela 6), oraz drugie hasło, ogłoszone na rok 2019 – „I am and I will” (rycina 3).

Rycina 2. „We can. I can” – plakat WHO na Światowy Dzień Walki z Rakiem w latach 2016-2018

Rycina 3. „I am and I will” – plakaty WHO na Światowy Dzień Walki z Rakiem w roku 2019

,,We can” odnosi się do decydentów i jest to apel o konsekwentne prowadzenie oraz właściwe finansowanie strategicznych wieloletnich programów walki z rakiem (propagowanie zdrowego stylu życia: zdrowa szkoła, zdrowa praca, czyste powietrze; edukacja lekarzy, farmaceutów i pielęgniarek w zakresie wykazywania czujności onkologicznej; zapewnienie równego dostępu do badań profilaktycznych, szczepień, wczesnej diagnostyki i leczenia oraz rehabilitacji).

Złota zasada 2-3 tygodni

,,I can” odnosi się do każdego człowieka i jest apelem o zmianę stylu życia zgodnie z zaleceniami zawartymi w Kodeksie Walki z Rakiem, okresowe wykonywanie badań kontrolnych i uczestniczenie w badaniach przesiewowych oraz wczesne zgłaszanie się do lekarza w przypadku pierwszych objawów choroby (stosowanie złotej zasady 2-3 tygodni: jeśli objawy i dolegliwości, których do tej pory nie było [tabela 7], nie wycofają się całkowicie po dwóch-trzech tygodniach po zastosowanym leczeniu objawowym przeciwzapalnym, przeciwgorączkowym lub przeciwbólowym, należy dodatkowymi badaniami wykluczyć najpierw nowotwór!).

Tabela 7. Możliwe objawy chorób nowotworowych

W tabeli 8 zawarte są najprostsze rekomendacje skierowane nie tylko do lekarzy rodzinnych jako głównych partnerów onkologów, lecz także do lekarzy wszystkich innych specjalności, spełniających nierzadko rolę lekarza „pierwszego kontaktu”.

Tabela 8. Rekomendacje w zakresie profilaktyki onkologicznej skierowane do wszystkich lekarzy „pierwszego kontaktu”

Już na podstawie wyników tych badań można rozpoznać wiele nowotworów w bardzo wczesnym stadium zaawansowania!

W ten prosty sposób możesz uratować wielu ludziom życie. Najgorszy grzech to grzech zaniechania. Nawet wtedy, jeżeli z jakichkolwiek powodów nie możesz wypisać powyższych skierowań – twoim obowiązkiem jest przynajmniej poinformowanie pacjenta o konieczności wykonania tych badań we własnym zakresie.

Warto także pamiętać, że w Centrum Profilaktyki Nowotworów Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, podobnie jak w wielu innych regionalnych centrach onkologii, można wykonać komplet badań profilaktycznych (tabela 9).

Tabela 9. Badania profilaktyczne w Centrum Profilaktyki Nowotworów Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie