Noszenie i trzymanie niemowląt

Poniżej omówiono podstawowe pozycje i sposoby trzymania oraz przenoszenia niemowląt.

Pozycja fasolki

1. Jedną ręką trzymamy niemowlę na wysokości pośladków. Kciuk jest wsunięty między jego biodra, a przedramię wspiera od spodu nogi dziecka na wysokości stawów kolanowych. Nogi niemowlęcia powinny swobodnie zwisać oraz być łagodnie zgięte w stawach kolanowych i biodrowych.
2. Tułów dziecka z jednej strony spoczywa na przedramieniu naszej drugiej ręki, na której opiera się główka, a z drugiej opiera się na naszym brzuchu.
3. Główka niemowlęcia musi się opierać o nasz dół łokciowy potylicą (a nie na wysokości szyi). Nie powinna być ustawiona w zgięciu, tylko w przedłużeniu kręgosłupa.
4. Im mniejsze dziecko, tym pozycja jego ciała powinna być bardziej pozioma. W miarę wzrostu niemowlęcia można je ustawiać w coraz wyższych pozycjach, bardziej zbliżonych do siedzenia.
5. Powinniśmy trzymać dziecko na tyle luźno, by miało ono swobodę ruchów rąk i nóg.
6. W miarę możliwości starajmy się, by niemowlę było ułożone symetrycznie (ryc. 1).
   

   Rycina 1. Pozycja fasolki

Pozycja tyłem

1. Trzymamy dziecko plecami do naszego brzucha. Ważne, by zachować odpowiedni kąt odchylenia naszego tułowia, tak by pozycja niemowlęcia była dostosowana do jego wieku rozwojowego (patrz pkt 4 w opisie pozycji fasolki). Nasza jedna dłoń jest ułożona pod pośladkami dziecka.
2. W tej pozycji istotne znaczenie ma symetria ciała niemowlęcia, którą można kontrolować w lustrze. Jego plecy powinny być również delikatnie zaokrąglone.
3. Nóżki dziecka wiszą swobodnie w lekkim zgięciu i odwiedzeniu w stawach biodrowych (ryc. 2).
   

   Rycina 2. Pozycja tyłem

Podnoszenie niemowlęcia

1. Kładziemy rękę wzdłuż ciała dziecka, tak by nasz łokieć był między jego nóżkami, a dłoń – pod jego pachą (ryc. 3).
   

   Rycina 3. Pozycja wyjściowa do podnoszenia niemowląt

   Przetaczamy niemowlę z pleców na bok, żeby znalazło się na naszej ręce. U większych dzieci obrót zaczynamy przez staw biodrowy przeciwległy do trzymanej pachy. U noworodków obrót wykonujemy przez całe jego ciało (ryc. 4).
   

   Rycina 4. Przetoczenie dziecka na bok

2. Drugą rękę kładziemy pod główką dziecka, po to by ją przytrzymywać w trakcie podnoszenia.
3. Zachowując powyższą pozycję, spokojnie unosimy niemowlę. Pamiętajmy, by cały czas podtrzymywać główkę (ryc. 5).
   

   Rycina 5. Podnoszenie główki dziecka w trakcie unoszenia ciała

4. Dziecko podnosimy bokiem do podłoża i zbliżamy do naszego brzucha.
5. Płynnym ruchem ustawiamy główkę dziecka w naszym dole łokciowym i ręką, która była pod główką, łapiemy je za tożstronną nóżkę na wysokości stawu biodrowego.
6. Docelowo dziecko powinno być ustawione w pozycji fasolki (ryc. 6).
   

   Rycina 6. Końcowy manewr podnoszenia niemowlęcia

Obrót z pleców na brzuch

1. Ustawiamy rączkę dziecka wzdłuż jego ciała. Wybieramy tę, przez którą będzie wykonywany obrót (ryc. 7).
   

   Rycina 7. Pozycja wyjściowa do wykonania obrotu na brzuch

2. Lekko unosimy pośladki niemowlęcia. Łapiemy z nim kontakt wzrokowy i wykonujemy obrót na bok, podążając za dzieckiem.
3. Przekręcamy niemowlę powoli na brzuch. W przypadku gdy dziecko jest za małe, by samodzielnie wyciągnąć rączki spod brzucha, delikatnie mu w tym pomagamy przez uniesienie jego ramienia.
4. Obrót na plecy wykonujemy w odwrotnej kolejności.

Rozbieranie i ubieranie dziecka

1. Aby rozebrać i ubrać niemowlę, będziemy używać chwytu za jego udo. Pozwala on na nieinwazyjne unoszenie pośladków i bioder dziecka oraz obroty na boki. Chwyt ten zaleca się w większości zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych u niemowląt (ryc. 8).
   

   Rycina 8. Chwyt za udo dziecka

2. Wykorzystując chwyt za udo, przekręcamy dziecko na bok. W tej pozycji możemy ściągnąć śpioszki z jednej nóżki.
3. Zmieniamy rękę i przekręcamy niemowlę na drugi bok, by zdjąć śpioszki z drugiej nóżki (ryc. 9).
   

   Rycina 9. Obroty przydatne przy rozbieraniu dziecka

4. Uniesienie pośladków dziecka chwytem podstawowym może ułatwić całkowite ściągnięcie śpioszków.
5. Zdjęcie bluzeczki rozpoczynamy w pozycji na plecach. Jedną ręką przytrzymujemy wyprostowany łokieć dziecka, a drugą zsuwamy rękaw.
6. Przetaczamy dziecko na bok i zdejmujemy drugi rękaw. Następnie możemy ściągnąć bluzeczkę przez główkę.

Podsumowanie

Powyżej przedstawiono techniki obchodzenia się z niemowlęciem będące podstawowym elementem wspierania jego rozwoju. Manewry te mogą być przydatne w trakcie badania dziecka w gabinecie lekarskim. Wczesna interwencja oparta na standardach minimal handling oraz baby handling powinna stanowić podstawę w opiece medycznej. Zasady te należy przekazywać rodzicom na każdym etapie rozwoju ich dziecka w okresie niemowlęcym. Skoordynowana praca zespołu medycznego i rodziny dziecka pozwoli zachować powtarzalność procedur pielęgnacyjnych, która sprzyja prawidłowemu rozwojowi sensomotorycznemu niemowlęcia.