Stosowanie przemocy wobec dzieci jest istotnym problemem społecznym i medycznym zarówno w Polsce, jak i na świecie. Według szacunków World Health Organization każdego roku jedno na dwoje dzieci doświadcza którejś z form krzywdzenia: zaniedbania, przemocy fizycznej, psychicznej (włączając w to fakt bycia świadkiem przemocy domowej) lub seksualnej¹. W Stanach Zjednoczonych przemoc fizyczna jest wiodącą przyczyną urazów i śmierci w okresie wczesnego dzieciństwa, przy czym śmiertelność jest największa w grupie dzieci poniżej 3 roku życia². Dane administracyjne dotyczące stosowania przemocy wobec dzieci w Polsce są ograniczone i wydają się niedoszacowane. Z badania społecznego przeprowadzonego w 2018 roku przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że aż 41% ankietowanych w wieku 11-17 lat doświadczyło w swoim życiu przemocy ze strony znanego sobie dorosłego, przy czym najczęściej była to przemoc fizyczna (33%) i psychiczna (20%)³. Prawdopodobieństwo spotkania w gabinecie pediatry, lekarza rodzinnego czy w izbie przyjęć dziecka dotkniętego którąś z form krzywdzenia jest więc duże. Niestety właściwe rozpoznanie problemu niejednokrotnie następuje zbyt późno. W przypadku przemocy fizycznej jest to o tyle trudne, że urazy w populacji dziecięcej są powszechne i zazwyczaj powstają przypadkowo, a ich odróżnienie od tych spowodowanych celowo często jest problematyczne. Szacuje się, że nawet u 25% pacjentów z urazami będącymi skutkiem przemocy fizycznej rozpoznawano w okresie poprzedzającym łagodniejsze obrażenia, które nie zostały dostrzeżone lub właściwie zaklasyfikowane przez lekarza⁴. Tymczasem podkreśla się, że zwrócenie uwagi nawet na subtelne objawy, wczesne wdrożenie diagnostyki w celu potwierdzenia krzywdzenia dziecka oraz zastosowanie odpowiednich interwencji mogą zapobiec kolejnym incydentom przemocy^4,5. Opóźnienie rozpoznania zespołu maltretowania może prowadzić do powstawania kolejnych, coraz poważniejszych urazów, a nawet do zgonu ofiary.

W Polsce brakuje ujednoliconych wytycznych dotyczących postępowania diagnostycznego w przypadku urazu nieprzypadkowego (NAI – non-accidental injury). W artykule podjęto więc próbę omówienia poszczególnych kroków diagnostycznych przy podejrzeniu NAI na podstawie aktualnego piśmiennictwa i wytycznych towarzystw naukowych.