Chłopcy stosujący steroidy anaboliczno-androgenne – skutki zdrowotne
lek. Faustyna Jasielska1
prof. dr hab. n. med. Artur Mazur1,2
- Doping – problem nie tylko zawodowych sportowców
- Rodzaje steroidów anaboliczno-androgennych i ich wpływ na organizm
- Działania niepożądane związane ze stosowaniem steroidów anabolicznych
Doping to zamierzone bądź niezamierzone użycie przez sportowca substancji lub metody wymienionych na liście zabronionych sporządzonej przez World Anti-Doping Agency (WADA). Jest to również zaaplikowanie lub próba podania któremukolwiek sportowcowi jakiejkolwiek zabronionej substancji bądź zastosowanie u niego zabronionej metody. Stosowanie dopingu znane jest z dobiegających co jakiś czas z mediów informacji o jego wykryciu wśród znanych sportowców. Jedną z form dopingu farmakologicznego są leki hormonalne, najczęściej steroidy androgenne. Jednakże coraz większym problemem zdrowia publicznego jest przyjmowanie niedozwolonych substancji przez osoby, które nie są zawodowymi sportowcami, a chcą zarówno poprawić siłę mięśniową, jak i zmienić wygląd fizyczny. Niepokojące jest to, że zjawisko to obejmuje również młodsze grupy wiekowe, w których stosowanie tych substancji może prowadzić do wielu niepożądanych działań mogących mieć poważne konsekwencje zdrowotne.
Epidemiologia
Na przestrzeni ostatnich lat wzrosło zainteresowanie stosowaniem steroidów androgennych wśród osób uprawiających sporty rekreacyjne i fitness1-3. Niestety androgeny okazują się popularne również w grupie osób nieuprawiających sportu zawodowo. Zażywanie steroidów androgennych jest motywowane chęcią zwiększenia masy mięśniowej, atrakcyjności fizycznej oraz poprawy wydolności organizmu. Niepokojące są doniesienia o stosowaniu androgenów przez nastolatki. Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC) 3,2% amerykańskich uczniów szkół średnich przynajmniej raz zażyło steroidy androgenne bez recepty. Zdecydowanie częściej jednorazowo po steroidy sięgają chłopcy niż dziewczęta4,5.
Na podstawie metaanalizy różnych badań przeprowadzonych w kilkunastu krajach oszacowano częstość stosowania steroidów anabolicznych na poziomie 6,4% wśród mężczyzn i 1,6% u kobiet5. W próbie mogła jednak występować nadreprezentacja kulturystów, gimnastyczek i więźniów. W badaniach przeprowadzonych w Polsce z udziałem 3687 osób odnotowano, że steroidy anaboliczne były stosowane przez 6,2% mężczyzn i 2,9% kobiet w wieku 19-30 lat6.
Dokładne określenie skali problemu stosowania steroidów anaboliczno-androgennych w populacji pediatrycznej jest trudne ze względu na możliwe nieświadome zażywanie zakazanych substancji czy też ukrywanie ich używania.
