Ostry dyżur pediatryczny

RADA NAUKOWA DZIAŁU
Dr n. med. Małgorzata Wielopolska (przewodnicząca) ZPZOZ, Otwock, Dr hab. n. med. Anna Klukowska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii WUM, Dr hab. n. med. Artur Mazur Kliniczny Oddział Pediatrii z Pododdziałem Neurologii Dziecięcej, Szpital Wojewódzki Nr 2, Rzeszów, Dr hab. n. med. Ewa Toporowska-Kowalska Klinika Alergologii, Gastroenterologii i Żywienia Dzieci UM w Łodzi

Postępowanie z agresywnym dzieckiem w praktyce lekarza izby przyjęć

Jolanta Paruszkiewicz

Ordynator Oddziału Psychiatrii dla Dzieci Mazowieckiego Centrum Neurorehabilitacji dla Dzieci i Młodzieży Sp. z o.o. w Zagórzu k/Warszawy 

Adres do korespondencji: Jolanta Paruszkiewicz Mazowieckie Centrum Neurorehabilitacji dla Dzieci i Młodzieży Sp. z o.o. Zagórze k/Warszawy 05-462 Wiązowna e-mail: jolanta.paruszkiewicz @op.pl 

Pediatr Dypl. 2013;17(4):59-63

Słowa kluczowe

agresywny pacjent, autoagresja, choroby psychiczne u dzieci

Wprowadzenie

Z agresją, autoagresją dzieci i młodzieży lekarz psychiatra ma do czynienia niezwykle często. Zachowania agresywne stały się jedną z najczęstszych przyczyn kierowania dzieci do szpitali psychiatrycznych w myśl zapisu Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, art. 18.1W tym przypadku ważne jest rozpoznanie, czy występująca agresja bądź autoagresja u dziecka jest wynikiem choroby, czy też następstwem procesu wychowawczego lub nieprawidłowego traktowania, lub też skutkiem demoralizacji. Agresja może być następstwem choroby, ale też braku poczucia bezpieczeństwa, przemocy w środowisku dziecka, poczucia bezradności, lęku. Często dzieci reagują agresją nie na faktyczne zagrożenie, ale na własną interpretację motywacji działania innych osób. Dokonanie oceny, czy zachowanie agresywne dziecka wynika z choroby, czy jest intencjonalne w celu zranienia osoby, wzięcia odwetu, celowego niszczenia przedmiotów, jest w warunkach izby przyjęć trudne. Zdarza się, że do izby przyjęć trafia kilkuletnie lub kilkunastoletnie dziecko, które zaczęło demolować mieszkanie, grozi wyskoczeniem przez okno bądź trzyma nóż, grożąc innym. Rodzic nie radzi sobie z dzieckiem, wzywa pogotowie, które zawozi je do najbliższego szpitala, gdzie następuje dalsza eskalacja agresji. Informacje pochodzące od rodzica wskazują na narastające trudności wychowawcze, bezradność rodziców. Powstaje pytanie: czy obecne zachowanie dziecka jest wystarczające do ingerencji medycznych, a zwłaszcza hospitalizacji, i czy lekarz izby przyjęć może podejmować czynności medyczne (interwencja farmakologiczna, przymus bezpośredni, diagnoza laboratoryjna), jeżeli nie jest stwierdzona choroba, z powodu której dziecko jest agresywne? Praktyką lekarzy innych specjalności niż psychiatra dzieci i młodzieży jest kierowanie do szpitali psychiatrycznych, jednak nie zwalnia to lekarzy izby przyjęć od oceny stanu zdrowia dziecka i ustalenia, czy zachowanie agresywne/autoagresywne dziecka jest wskazaniem do kontynuowania leczenia w szpitalu, w tym w szpitalu psychiatrycznym. Należy pamiętać, że bezpodstawne skierowanie do szpitala psychiatrycznego i hospitalizacja w nim narusza dobro dziecka w zakresie jego godności, prawa do odpowiedniej opieki; jest sytuacją bezpodstawnego zatrzymania i zbędnych interwencji medycznych.2W takich przypadkach nie ma znaczenia fakt, że właśnie dziecko naruszyło swoim agresywnym zachowaniem prawa innych osób, gdyż nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swoje czyny.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Agresja u młodszych dzieci

U dzieci w wieku 2-4 lat wykazujących agresję (taką jak rzucanie przedmiotami, gryzienie osoby próbującej nawiązać kontakt, rodziców), szarpiących się lub, co [...]

Przypadek 1

Chłopczyk w wieku niespełna 2 lat, z pełnej rodziny, mający starszą o 4 lata siostrę, od kilku tygodni odmawiał przyjmowania posiłków, w tym [...]

Przypadek 2

Chłopiec w wieku 8 lat zgłosił się pod opieką matki do szpitala z powodu bólów brzucha. W izbie przyjęć pobudzony psychoruchowo, wulgarny, [...]

Agresja u starszych dzieci i młodzieży

W przypadku starszych dzieci powyżej 7 roku życia oraz nastolatków 12-18-letnich zachowujących się agresywnie podczas badania w izbie przyjęć należy przede wszystkim [...]

Przypadek 3

Chłopiec 14-letni, po operacji neurochirurgicznej w wieku 4 lat z powodu rozległego urazu głowy, w czasie którego powstał obszerny ubytek w okolicy [...]

Przypadek 4

Chłopiec 13-letni zgłosił się pod opieką babci, będącej opiekunem prawnym, do szpitala pediatrycznego z powodu zaburzeń zachowania w postaci pobudzenia psychoruchowego, [...]

Podsumowanie

Mając do czynienia w izbie przyjęć z dzieckiem agresywnym, należy pamiętać, że zachowania agresywne mogą wynikać również z choroby, przy czym [...]
Do góry