Meandry psychiatrii
Czy w psychoterapii on-line obowiązuje etyka? – próba analizy
Prof. dr hab. n. o zdr. Marta Makara-Studzińska
Agata Madej
We współczesnym świecie wszelkiego rodzaju problemy są najczęściej wpisywane w wyszukiwarkę internetową. Gdy doświadczane trudności mają charakter m.in. niepowodzeń w życiu codziennym, kryzysów osobistych, dyskomfortu emocjonalnego – poszukiwanie wyjaśnienia często doprowadza do stron oferujących internetową terapię. E-psychoterapia, zwana cyberterapią lub e-terapią, okazuje się szybkim, mało pracochłonnym sposobem na uzyskanie pomocy terapeutycznej. Czy mimo zalet (wygoda, szybkość wyszukiwania, łatwość dostępu do specjalistów) pozwala ona, po pierwsze, na etyczne postępowanie wobec pacjenta, a po wtóre, na efektywne korzystanie z profesjonalnej pomocy udzielanej przez psychoterapeutę? Niniejszy artykuł przedstawia analizę literatury polskiej i zagranicznej i jest próbą odpowiedzenia sobie na postawione pytania.
Czym jest e-psychoterapia?
Intensywny rozwój zasięgu internetu wpłynął znacząco na zmiany kulturowe i społeczne.[1] Ewoluował on z eksperymentalnej sieci łączącej niewielką liczbę komputerów w latach 80. do ogólnoświatowego systemu połączeń określanego jako sieć sieci. Zalety zaawansowanej technologii, w tym łatwy dostęp do internetu, rozpoczęły wpływ na zachowania potencjalnych pacjentów oraz stały się obliczem nowoczesnej formy terapii.[2] Psychoterapię on-line zdefiniować można jako świadczenie usług przez specjalistę z zakresu zdrowia psychicznego (np. lekarza psychiatrę, psychoterapeutę, psychologa) za pośrednictwem internetu. Kontakt jest nawiązywany, a następnie kontynuowany w sieci.[3] Pacjent oraz terapeuta mogą znajdować się w dwóch niezależnych od siebie miejscach.
Komunikacja w e-terapii może przybierać różną formę (ryc. 1):
- synchroniczną – odpowiedź pojawia się w czasie rzeczywistym (np. rozmowa na czacie, przez Skype’a),
- asynchroniczną – odpowiedź od terapeuty przychodzi po dłuższym czasie oczekiwania (np. w przypadku wysyłania wiadomości e-mail).
W taki sposób nawiązuje się dialog terapeutyczny, którego transkrypt może być potem analizowany przez terapeutę w celu przesłania klientowi nowych pytań.[4]
E-psychoterapia oferuje szeroką gamę możliwości, pomagając osobom z problemami psychicznymi, takimi jak:
- nadużywanie alkoholu,
- zaburzenia lękowe,
- depresja,
- ból przewlekły,
- ataki paniki,
- zaburzenia psychosomatyczne,
- zespół stresu pourazowego (PTSD),
- fobia społeczna.
