Nowoczesna psychiatria

Markery biologiczne w schizofrenii

lek. Bogna Bogudzińska
prof. dr hab. n. med. Błażej Misiak

Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

lek. Bogna Bogudzińska

Katedra Psychiatrii

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Wybrzeże L. Pasteura 10

50-367 Wrocław

e-mail: bogna.bogudzinska@student.umw.edu.pl

  • Jakie warunki powinien spełniać idealny biomarker
  • Potencjalne markery biologiczne przydatne we wczesnym rozpoznawaniu schizofrenii
  • Wyzwania na przyszłość i dalsze kierunki badań w tym zakresie

Schizofrenia jest zaburzeniem, które charakteryzuje się zróżnicowanym przebiegiem klinicznym. Jej rozpowszechnienie w populacji ogólnej wynosi ok. 0,5%1. Wczesny początek oraz długotrwały przebieg sprawiają, że chorzy wymagają kompleksowego leczenia i wsparcia społecznego.

Niebagatelną rolę w skutecznym leczeniu schizofrenii odgrywa jej wczesne rozpoznanie – w związku z tym duże nadzieje wiązano z odkryciem biologicznych markerów tej choroby. Markerami biologicznymi danego schorzenia nazywamy te czynniki, których obecność w tkankach umożliwia rozpoznanie choroby, określenie zmian fizjologicznych, a także odpowiedzi na leczenie. Są one stabilne, charakterystyczne dla danej jednostki chorobowej. Głównym warunkiem, który musi zostać spełniony, aby dany czynnik został uznany za marker biologiczny danego schorzenia, jest jego występowanie wyłącznie w przypadku określonej jednostki chorobowej2. W węższym znaczeniu biomarker odnosi się do zmian molekularnych w tkankach i płynach ustrojowych, które mogą pełnić funkcję wskaźnika przebiegu klinicznego3. Oprócz wspomnianej specyficzności biomarkery powinny wyróżniać się wysoką czułością, swoistością i precyzją pomiaru. Ponadto idealny biomarker powinien cechować się zdolnością do różnicowania patologii już na wczesnym etapie diagnozowania, długim czasem półtrwania w próbce materiału oraz łatwym i szybkim sposobem pomiaru2,4.

W przypadku schizofrenii pojawiają się wątpliwości, czy którykolwiek z ocenianych parametrów odpowiada podanej definicji. Celem pracy jest przedstawienie najczęściej opisywanych czynników, które w przyszłości mogą okazać się przydatne jako markery biologiczne schizofrenii4,5.

Czynniki zapalne i układ immunologiczny

Dowody naukowe jednoznacznie wskazują na znaczenie zjawisk immunologicznych w etiologii i przebiegu schizofrenii. Zasugerowano, że dysfunkcje układu odpornościowego mogą być endofenotypem tego zaburzenia. Z definicji endofenotypem jest marker związany z chorobą, występujący również w remisji oraz obecny częściej u zdrowych krewnych pacjentów niż w populacji ogólnej3,6,7.

Dotychczas wykazano, że stężenie interleukin (IL-2, IL-3, IL-8, IL-10, IL-12, IL-15, IL-18), endogennego antagonisty receptora IL-1 (IL-1RA) oraz rozpuszczalnego receptora IL-2 (sIL-2R) jest podwyższone we krwi pacjentów z rozpoznaniem schizofreni...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Czynniki zapalne i układ immunologiczny

Dowody naukowe jednoznacznie wskazują na znaczenie zjawisk immunologicznych w etiologii i przebiegu schizofrenii. Zasugerowano, że dysfunkcje układu odpornościowego mogą być endofenotypem [...]

Biomarkery neurotroficzne

Mózgowy czynnik neurotroficzny (BDNF – brain-derived neutrotrophic factor) jest jedną z najlepiej poznanych neutrofin. Odgrywa istotną rolę w dojrzewaniu i różnicowaniu [...]

Neuroprzekaźniki

Udowodniono związek pomiędzy neuroprzekaźnikami monoaminowymi, m.in. dopaminą, kwasem glutaminowym, serotoniną, a patogenezą schizofrenii. Według hipotezy dopaminowej nieprawidłowa aktywność szlaków dopaminergicznych w [...]

Główne geny związane ze schizofrenią

Badania asocjacyjne genomu (GWAS – genome-wide association studies) umożliwiają szybkie wyszukanie markerów w całym DNA, w celu odkrycia wariantu polimorficznego związanego [...]

Badania obrazowe

Badania obrazowe mózgu wniosły wiele nowych informacji dotyczących zmian strukturalnych ośrodkowego układu nerwowego w schizofrenii. Zmiany anatomiczne polegają m.in. na poszerzeniu [...]

Hipoteza błonowa

Liczne obserwacje kliniczne wskazują na upośledzenie mechanizmów percepcji bólu i temperatury u osób ze schizofrenią. Udowodniono również rzadsze występowanie rumienia w [...]

Podsumowanie

Schizofrenia obejmuje spektrum zaburzeń, które wynikają z dysfunkcji złożonych mechanizmów molekularnych. Zaobserwowano jej związek z zaburzeniami układu immunologicznego bądź metabolicznymi. Heterogenność [...]
Do góry