Podpowiadamy, jak postępować z przewlekłym idiopatycznym bólem twarzy i zespołem bólowo-dysfunkcyjnym stawu skroniowo-żuchwowego

Funkcjonalne zespoły bólowe to schorzenia o niewyjaśnionej dokładnie etiologii. Do grupy tej zaliczane są wszelkie objawy lub dyskomfort fizyczny zgłaszane przez pacjenta, a niemające uzasadnienia fizjologicznego lub organicznej przyczyny, pomimo przeprowadzenia pełnej i dokładnej diagnostyki, łącznie z badaniami obrazowymi. Większość pacjentów, u których występują funkcjonalne zespoły bólowe, to kobiety, dlatego też często objawy te przypisywane są nerwicy czy nadmiernemu zamartwianiu się. Na obecnym etapie wiedzy istnieją jednak dowody, że takie zespoły bólowe są związane ze zmianami neurobiologicznymi, fizjologicznymi oraz anatomicznymi w obrębie ośrodkowego układu nerwowego OUN. Zaburzenia te skutkują zmianami czynnościowymi w obwodowym układzie nerwowym, a także immunologicznym, choć nie wiadomo jednak, jaka jest dokładna rola patologii na obwodzie.[1]

W etiologii funkcjonalnych zespołów bólowych mogą odgrywać rolę:

• zaburzenia funkcji autonomicznego układu nerwowego,
• zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-nadnercza,
• zaburzenia funkcji układu immunologicznego i komórek glejowych,
• zaburzenia mikroflory bakteryjnej jelit,
• nadwrażliwość nocyceptorów układu trzewnego,
• wzmacnianie doznań bólowych na poziomie OUN.

Jak dotąd jednakże hipotezy te nie są poznane ani potwierdzone. U pacjentów w badaniach eksperymentalnych obserwowano nadwrażliwość na bodźce bólowe, a także na niebolesne – słuchowe, zapachowe i smakowe. W badaniach fMRI oraz testach psychofizycznych obserwowano zaburzoną funkcję zstępujących układów antynocyceptywnych, a w fMRI nasiloną odpowiedź neuronalną na bodźce bólowe. Badania obrazowe wykazały także zmniejszoną gęstość i grubość korowej substancji szarej w obrębie miejsc związanych z afektywną i poznawczą reakcją na ból.[1]

W powstawaniu funkcjonalnych zespołów bólowych istotną rolę może odgrywać polimorfizm genetyczny, płeć żeńska, trauma okresu wczesnodziecięcego, np. przemoc w rodzinie, a czynnikiem wyzwalającym może być infekcja, uraz, inne stresory psychologiczne i fizyczne.[1]

Do funkcjonalnych zespołów bólowych zaliczamy:

1. Somatyczne zespoły bólowe:

• fibromialgia,
• zespół bólowo-dysfunkcyjny stawu skroniowo-żuchwowego,
• przewlekły idiopatyczny ból twarzy,
• bóle krocza,
• przewlekłe bóle krzyża.

2. Trzewne zespoły bólowe:

• zespół jelita drażliwego,
• śródmiąższowe zapalenie pęcherza,
• niekardiogenne bóle w klatce piersiowej.