Dążymy do celu
Czy wysiłek fizyczny może odsunąć moment włączenia insulinoterapii?
Dr n. med. Dariusz Naskręt
Prof. dr. hab. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz
Pacjenci z cukrzycą stanowią niejednorodną grupę osób pod względem wieku, typu schorzenia, sposobu leczenia przeciwhiperglikemicznego, obecności i zaawansowania przewlekłych powikłań, wydolności fizycznej, a także preferencji różnych form wysiłku fizycznego.
Z badań wynika, że nawet minimalne zwiększenie dotychczasowej aktywności fizycznej może być skuteczne pod względem zapobiegania cukrzycy typu 2, wyrównania metabolicznego cukrzycy, prewencji przewlekłych powikłań oraz wydłużenia życia.[1]
Aktualnie w zaleceniach towarzystw naukowych, i to niezależnie od typu cukrzycy, wysiłek fizyczny jest uznany za integralny i niezbędny element terapii, z udowodnionymi korzyściami metabolicznymi i klinicznymi, przewyższającymi często stosowanie wielu leków.[2,3,4]
Wysiłek fizyczny może być istotnym elementem:
- prewencji cukrzycy,
- leczenia,
- kontroli glikemii,
- zapobiegania powikłaniom,
- poprawy rokowania i czasu przeżycia.[4]
Czy zatem u osób z rozpoznaną cukrzycą za pomocą odpowiedniego wysiłku fizycznego jest możliwe wydłużenie okresu bez konieczności stosowania insulinoterapii lub w niektórych sytuacjach zastąpienie insulinoterapii wysiłkiem fizycznym?
Bezwzględne wskazania do wdrożenia insulinoterapii
U chorych z cukrzycą typu 1 insulinoterapia jest fundamentem leczenia. Rekomendowany model terapii to intensywna czynnościowa insulinoterapia przy zastosowaniu wielokrotnych wstrzyknięć lub ciągłego podskórnego wlewu insuliny prowadzonego za pomocą osobistej pompy insulinowej. Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, w której dochodzi do destrukcji komórek β wysp trzustkowych. Objawy cukrzycy pojawiają się, gdy masa komórek β wydzielających insulinę ulegnie redukcji o około 80-90 proc.[2]
Kliniczna remisja choroby cukrzycy typu 1
U wielu pacjentów wkrótce po rozpoznaniu cukrzycy typu 1 i rozpoczęciu leczenia insuliną dochodzi do istotnego zmniejszenia zapotrzebowania na egzogenną insulinę. Zjawisko to określane jest mianem klinicznej remisji choroby i obecnie wiadomo, że jest to okres niezwykle pożądany w jej klinicznym przebiegu.
Oprócz zaprzestania palenia papierosów regularna aktywność fizyczna (szczególnie treningi tlenowe wytrzymałościowe o co najmniej umiarkowanej intensywności (określenie intensywności wysiłku – tabela 1) u osób z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 zwiększa szansę na częściową remisję (znaczne zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę i spełnione kryteria wyrównania metabolicznego cukrzycy) lub rzadziej całkowitej klinicznej remisji (brak konieczności podawania insuliny egzogennej).
