Echokardiograficzna ocena budowy i funkcji hemodynamicznej lewego przedsionka
Część III. Budowa i czynność uszka lewego przedsionka
prof. dr hab. n. med. Tomasz Zapolski
prof. dr hab. n. med. Andrzej Wysokiński
- Parametry planimetryczne, wolumetryczne i hemodynamiczne uszka lewego przedsionka (LAA)
- Różnice czynności hemodynamicznej LAA w czasie rytmu zatokowego (SR) oraz migotania przedsionków (AF) – konsekwencje kliniczne; opis zjawiska ogłuszenia LAA podczas rewersji AF do SR
- Zasady oceny spontanicznego echokardiograficznego kontrastowania (SEC) oraz skrzeplin w LAA
Anatomia uszka lewego przedsionka
Uszko lewego przedsionka (LAA – left atrial appendage) jest pozostałością pierwotnego embrionalnego lewego przedsionka (LA – left atrium), który powstaje w trzecim tygodniu życia płodowego. Główna gładkościenna jama LA rozwija się później, wyrastając niejako z żył płucnych (PV – pulmonary vein). LAA stanowi długi, trabekulowany, ślepo zakończony uchyłek LA1. Ujście LAA jest ostro odgraniczone od żylnej części LA i przylega bezpośrednio do ujścia lewej żyły płucnej górnej (LSPV – left superior pulmonary vein). Budowa LAA może być bardzo różnorodna (ryc. 1), a pierwszy szczegółowy opis został podany przez Ernsta i wsp.2, którzy zbadali 220 preparatów sekcyjnych łącznie z pośmiertnymi odlewami jamy uszka. Na tej podstawie stwierdzono, że objętość jamy LAA waha się w zakresie od 0,7 do 19,2 ml. Szerokość ujścia LAA zawiera się w granicach od 5 do 27 mm, a jego długość wynosi od 16 do 55 mm.
Kształt LAA jest jedną z podstawowych determinant wpływających na ryzyko formowania się skrzepliny (THR – thrombus)3. W celu usystematyzowania anatomii LAA stworzono klasyfikację morfologiczną tej struktury. Jest ona szczególnie ważna dla planowania i przeprowadzania zabiegów zamknięcia LAA. Kluczową rolę w ocenie kształtu LAA odgrywa dwuwymiarowa (2D – two-dimensional) oraz trójwymiarowa (3D – three-dimensional) echokardiografia przezprzełykowa (TEE – transesophageal echocardiography). Obecnie znane są dwie klasyfikacje morfologiczne. Pierwsza z nich wymienia trzy kształty LAA: rękaw, koguci grzebień, brokuł/kalafior. Rękaw oznacza taką postać LAA, w której dominuje pojedynczy płat o stosunkowo gładkim wnętrzu. Koguci grzebień to ostry zakręt dominującego płata w pewnej odległości od ujścia LAA. Brokuł/kalafior cechuje się zaś ograniczoną długością głównego płata z bogatą rzeźbą LAA. Druga klasyfikacja uwzględnia dodatkową odmianę morfologiczną – kaktus, która przypomina formę rękawa, jednak w odróżnieniu od charakterystycznej dla niego gładkościennej powierzchni cechuje się bardzo bogatą rzeźbą uszka (ryc. 2)3.
Patofizjologia uszka lewego przedsionka
LAA pełni kilka funkcji istotnych patofizjologicznie. Jako struktura o większej w porównaniu z LA rozciągliwości umożliwia jego dekompresję zwłaszcza w przypadku nagłego wzrostu ciśnienia w LA. Eksperymentalne badania na zwierzętach wykazały bowie...
