Mikrobiologia w codziennej praktyce

Campylobacter jejuni

dr n. biol. Urszula Łopaciuk

mgr Aleksandra Tukendorf

Zakład Mikrobiologii i Monitorowania Zakażeń Szpitalnych, Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Warszawa

Adres do korespondencji: dr n. biol. Urszula Łopaciuk, Zakład Mikrobiologii i Monitorowania Zakażeń Szpitalnych, Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego, ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa. Tel. 22 34 34 280

Campylobacter jejuni odpowiada za większość przypadków kampylobakteriozy u ludzi. Źródłem zakażenia jest zanieczyszczona żywność lub woda. W większości przypadków zakażenie ma przebieg samoograniczający i nie wymaga leczenia przeciwbakteryjnego.

Kampylobakterioza wywoływana zazwyczaj przez nierozróżnialne klinicznie gatunki Campylobacter jejuni Campylobacter coli jest najczęstszą zoonozą w krajach Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Ostra faza choroby przebiega pod postacią stanów zapalnych jelit o różnym nasileniu, zdarzają się również późne powikłania w postaci zespołu Guillaina-Barrégo, reaktywnego zapalenia stawów czy zespołu jelita drażliwego. Według światowych raportów epidemiologicznych liczba biegunek wywołanych przez Campylobacter zbliża się do pół miliarda przypadków rocznie, a zakażenia Campylobacter występują prawdopodobnie częściej niż zakażenia o etiologii Salmonella, Shigella Listeria łącznie.

Zakażenia podlegają wprawdzie obowiązkowej rejestracji, jednak ze względu na ograniczoną dostępność diagnostyki oraz samoograniczający przebieg choroby liczba rozpoznanych i zgłoszonych przypadków stanowi jedynie wierzchołek góry lodowej. Według danych European Food Safety Authority (EFSA) oraz European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC), w 2011 r. w Europie u ludzi zarejestrowano 224 744 potwierdzone przypadki zakażeń o etiologii Campylobacter. Najwięcej, bo 72 150 przypadków, odnotowano w Wielkiej Brytanii i stanowiło to prawie 1/3 wszystkich zgłoszonych zachorowań. Wskaźnik zapadalności dla UK wyniósł 115,44 na 100 tys., dla całej Europy 50,25 na 100 tys. Najwyższą zapadalność zanotowano w Czechach; współczynnik zapadalności wyniósł tam 177,95 przypadków na 100 tys. i był trzykrotnie wyższy niż średnia dla całej Europy.1 Zapadalność w Polsce natomiast należy do najniższych w Europie i utrzymuje się na poziomie 0,9-1,0 na 100 tys. Zgodnie z raportem GIS „Stan sanitarny kraju w roku 2013”, w latach 2005-2013 zgłoszono 2754 przypadki kampylobakteriozy u ludzi, przy czym liczba zachorowań z 47 w 2005 r. wzrosła 12-krotnie i w 2013 r. odnotowano 570 przypadków.2 Pomimo wzrostu liczby zgłoszonych przypadków jesteśmy jednak nadal dalecy od oszacowania rzeczywistej częstości zakażeń o etiologii Campylobacter.

Historia

W 1886 r. Theodor Escherich opublikował serię artykułów opisujących spiralne bakterie, które zaobserwował w jelitach dzieci chorych na biegunkę. Niestety, nie udało się uzyskać hodowli tych bakterii na podłożach sztucznych. W kolejnych obserwacjac...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przebieg i postacie zakażeń

Za większość przypadków kampylobakteriozy u ludzi odpowiada Campylobacter jejuni oraz, zdecydowanie rzadziej, Campylobacter coli. Rola innych gatunków w patogenezie zakażeń u ludzi jest raczej [...]

Niebezpieczna żywność i kuchnia

Pałeczki Campylobacter kolonizują przewód pokarmowy wielu gatunków zwierząt, przede wszystkim ptaków, ale też bydła, świń, psów i kotów. Bakterie mogą też występować [...]

Diagnostyka

Podstawowym kryterium rozpoznania kampylobakteriozy jest uzyskanie wzrostu drobnoustroju z materiału klinicznego. Hodowlę prowadzi się w warunkach mikroaerofilnych przez 1-5 dni, a do posiewu stosuje [...]

Leczenie

W większości przypadków zakażenie ma przebieg samoograniczający i nie wymaga leczenia przeciwbakteryjnego. Podobnie jak w biegunkach zakaźnych o innej etiologii podstawą leczenia jest uzupełnianie płynów [...]
Do góry