Niepowikłane przeziębienie jest infekcją samoograniczającą się, która zwykle kończy się przed upływem 10 dni. Najczęściej przebiega w sposób łagodny, ale u niektórych osób, zwłaszcza ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi lub w podeszłym wieku, może prowadzić do rozwoju powikłań wymagających podania antybiotyku lub hospitalizacji.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać przeziębienie u chorego
• rozpoznać przypadki przeziębienia wymagające antybiotykoterapii
• rozpoznać przypadki przeziębienia wymagające pilnego skierowania chorego do szpitala

Wprowadzenie

Najczęściej spotykane w codziennej praktyce lekarskiej infekcje zajmujące górne drogi oddechowe zwane są popularnie przeziębieniem (common cold). Wirusy wywołujące chorobę zakażają zwykle całe górne drogi oddechowe: nos, gardło, zatoki przynosowe, często także spojówki i krtań. Z tej przyczyny poszczególne choroby, takie jak zapalenie spojówek, gardła, zatok przynosowych i krtani z chrypką często są elementami przeziębienia, a objawy takie jak zapalenie spojówek czy chrypka towarzyszą praktycznie wyłącznie zakażeniom wirusowym dróg oddechowych.¹

Czynnikiem etiologicznym infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci i dorosłych w zdecydowanej większości są wirusy. Z tego powodu choroby te nie wymagają leczenia antybiotykiem.^1,2 U niewielkiego odsetka chorych może jednak dojść do powikłań bakteryjnych. Wówczas wskazane bywa odpowiednie leczenie przeciwdrobnoustrojowe. W niektórych przypadkach, gdy choroba przebiega szczególnie ciężko, pacjent jest w złym stanie ogólnym z powodu chorób towarzyszących, wymaga stałej opieki lub jest obarczony istotnymi czynnikami ryzyka niekorzystnego rokowania (np. stan po przeszczepieniu narządu, zaawansowana choroba nowotworowa lub podeszły wiek) należy rozważyć skierowanie go do szpitala. W dalszej części artykułu omówiono etiologię, patomechanizm i powikłania przeziębień z uwzględnieniem wskazań do antybiotykoterapii i hospitalizacji.

Definicja i etiologia przeziębienia

Przeziębienie jest najczęściej definiowane jako ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych (OZZP – ostre zapalenie zatok przynosowych). To samoograniczająca się łagodna choroba wirusowa, której pierwszymi objawami są bóle głowy, dreszcze, kichanie i ból gardła, a późniejszymi niedrożność nosa, wydzielina z nosa, kaszel i złe samopoczucie. Przeziębienie trwa zwykle 7-10 dni z maksymalnym nasileniem objawów w 2-3 dniu choroby. Źródłem zakażenia są chorzy oraz ludzie zakażeni bezobjawowo. Przeziębienie przenosi się przez kontakt bezpośredni oraz drogą kropelkową. Największą zaraźliwość obserwuje się w ciągu pierwszych 3 dni choroby. Okres wylęgania wynosi zwykle 1-2 dni.