Ortopedia
Kiedy boli biodro – jak ukierunkować wywiad i badanie w gabinecie lekarza rodzinnego
dr n. med. Kamil Koszela
- W przypadku zgłoszenia się pacjenta z dolegliwościami bólowymi biodra postępowanie powinno opierać się na trzech etapach:
- ustaleniu przyczyny dolegliwości i, jeśli to możliwe, modyfikacji czynnika sprawczego
- zastosowaniu takich metod leczenia zachowawczego, jak farmakoterapia i iniekcje dostawowe
- włączeniu fizykoterapii i kinezyterapii
Lekarz rodzinny w codziennej praktyce ma do czynienia z wieloma pacjentami zgłaszającymi się z powodu dolegliwości w zakresie narządu ruchu. Ponieważ polskie społeczeństwo się starzeje i wydłuża się średnia długość życia, chorych nie brakuje. U części pacjentów dochodzi do zmian patologicznych w okolicy stawu biodrowego. Większość osób w pierwszej kolejności trafia do lekarza POZ w celu diagnostyki oraz wdrożenia celowanego leczenia. Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii kluczowe jest ustalenie przyczyny dolegliwości.
Koksartroza
Koksartroza, czyli choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, należy do często spotykanych patologii w zakresie narządu ruchu. Standardowo chory zgłasza dolegliwości w rzucie pachwiny podczas obciążania stawu biodrowego, czyli podczas stania i chodzenia. Ocena kliniczna w ramach gabinetu lekarza POZ jest stosunkowo łatwa. Pacjent leży na plecach, a badający zgina kończynę dolną chorego w stawie biodrowym; należy wykonać dodatkowo ruch rotacji wewnętrznej. Pojawienie się dolegliwości bólowych podczas badania najprawdopodobniej świadczy o zmianach zwyrodnieniowych w obrębie stawu biodrowego. Wówczas należy wykonać badanie obrazowe miednicy na stojąco (w pełnym obciążeniu) w projekcji AP. Można dodatkowo wspomóc się oceną w projekcjach osiowych obu stawów. Warto zawsze wykonywać badania porównawcze. Badania w pozycji leżącej mogą nie pokazywać zmian, w pełnym obciążeniu różnica może wynosić nawet 1-3 mm, szczególnie jeżeli chory ma nadwagę lub otyłość. Po przeprowadzeniu diagnostyki obrazowej można stwierdzić, jak bardzo zaawansowane są zmiany zwyrodnieniowe i czy chory na tym etapie wymaga konsultacji ortopedycznej lub – w gorszej sytuacji – leczenia operacyjnego, tj. wymiany stawu biodrowego (endoprotezoplastyki). Jest to metoda z wyboru w przypadku wystąpienia zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych, szczególnie jeżeli wcześniej wdrożono różne metody leczenia zachowawczego bez wyraźnej poprawy. Leczenie operacyjne powinno być dobrze przemyślane, ponieważ w przypadku wystąpienia działań niepożądanych po operacji jedynym rozwiązaniem terapeutycznym jest reoperacja. W Europie Zachodniej, Skandynawii czy USA już w przypadku niewielkich zmian zwyrodnieniowych chory jest kwalifikowany do zabiegu operacyjnego. Wynika to m.in. ze względów ekonomicznych:
