Dermatologia
Diagnostyka AZS u dorosłych
mgr Anna Jakubczyk-Słabicka1
lek. Miłosz Lewandowski2
prof. dr hab. n. med. Wioletta Barańska-Rybak2
dr hab. n. med. Magdalena Górska-Ponikowska, prof. GUMED1,3-8
- Znaczenie czynników genetycznych, środowiskowych i osobniczych w atopowym zapaleniu skóry
- Czas rozwoju objawów i najczęstsze miejsca ich występowania
- Diagnostyka oraz skale pozwalające określić stopień zaawansowania choroby
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest jedną z najczęściej występujących przewlekłych chorób zapalnych skóry dotykających zarówno dzieci, jak i dorosłych. Towarzyszą jej intensywny świąd i suchość skóry oraz zapalne zmiany skórne o morfologii wyprysku, które przyczyniają się do znacznego pogorszenia jakości życia pacjenta. Atopowe zapalenie skóry w 50% przypadków jest diagnozowane już w pierwszym roku życia, jednak jego początek może też wystąpić dopiero w wieku dorosłym1,2. Choroba rozpoznana w dzieciństwie utrzymuje się w wieku dorosłym u ok. 20% pacjentów. Obraz kliniczny oraz nasilenie choroby są bardzo zróżnicowane, przez co diagnostyka AZS nie zawsze jest tak oczywista, szczególnie w przypadku osób dorosłych. Bardzo często chorobami współistniejącymi są depresja oraz zaburzenia snu, które stanowią konsekwencję występujących uporczywych objawów skórnych, przede wszystkim świądu. Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry przeprowadza się na podstawie obrazu klinicznego choroby oraz wywiadu przeprowadzonego z pacjentem.
Czynniki wpływające na rozwój AZS
W etiopatogenezie oprócz czynników genetycznych uwzględnia się również czynniki środowiskowe, immunologiczne oraz defekt bariery naskórkowej1,2. Do czynników, które wpływają na defekt bariery naskórkowej, należą: zaburzenia składu lipidów oraz ekspresji białek (głównie filagryny [FLG]), zahamowanie funkcji peptydów antybakteryjnych (AMP – antimicrobial peptide) i inhibitorów proteaz serynowych, a także nadmierna aktywność proteaz serynowych3,4. Dodatkowe czynniki wpływające na wystąpienie AZS obejmują ekspozycję na alergeny oraz zanieczyszczenie środowiska.
Dotychczas poznano dwie grupy genów odpowiedzialnych za powstanie atopowego zapalenia skóry. Pierwsze to geny kodujące białka strukturalne i funkcjonalne naskórka (gen filagryny), geny kodujące białka połączeń międzykomórkowych, gen kodujący inhibitor proteaz serynowych, a także gen chymazy mastocytów. Drugie to geny kodujące białka odgrywające rolę w regulacji immunologicznej (wrodzonej lub nabytej). Geny czynników transkrypcyjnych STAT6 i FOX3 odpowiadają za regulację różnicowania limfocytów w kierunku Th2, które prowadzą do zwiększonej aktywności interleukin (IL) 4, 13, 18, 31 oraz ich receptorów, a także genów kodujących podjednostki receptora o wysokim powinowactwie do IgE1-3.
