Laryngologia
Laryngologiczne przyczyny obturacyjnego bezdechu sennego – jak diagnozować i postępować?
lek. Agnieszka Dmowska-Koroblewska
dr hab. n. med. Michał Michalik
dr n. med. Adrianna Podbielska-Kubera
- U kogo podejrzewać i jak rozpoznać obturacyjny bezdech senny: objawy, badania diagnostyczne i skale
- Postępowanie obejmujące zmianę stylu życia, metody wspomagania oddychania i zabiegi chirurgiczne
- Możliwe powikłania terapii, nawroty i skutki niepodjęcia leczenia
Ludzie spędzają niemal jedną trzecią swojego życia śpiąc. Sen nie jest stanem pasywnym charakteryzującym się brakiem czuwania, lecz stanem z wyraźnie rozróżnialnymi fazami. U osób zdrowych następują one po sobie zgodnie z charakterystycznym wzorcem. Podczas snu cyklicznie występują dwie fazy: sen z szybkimi ruchami gałek ocznych (REM – rapid eye movement) oraz sen wolnofalowy (nREM – non-rapid eye movement). Faza REM cechuje się występowaniem nieregularnego oddychania, z okresami przyspieszonego i zwolnionego oddychania. Faza snu nREM jest natomiast nazywana fazą snu głębokiego, który przyczynia się do silnej regeneracji organizmu. Nieinwazyjne metody diagnostyczne i badawcze, takie jak elektroencefalogram (EEG), elektrookulogram (EOG) i elektromiogram (EMG), umożliwiają ocenę jakości snu, koncentrując się na określonych wzorcach fal mózgowych w poszczególnych fazach snu1.
Według American Academy of Sleep Medicine możemy sklasyfikować następujące typy zaburzeń oddychania podczas snu: obturacyjny bezdech senny dzieci i dorosłych, centralny bezdech senny, zespół hipowentylacji oraz hipoksemię w czasie snu1.
W bezdechu centralnym występuje zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe w czasie snu z równoczesnym zatrzymaniem ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha. Najczęstszą przyczyną centralnego bezdechu sennego jest ciężka niewydolność serca. Centralny bezdech senny jest dużo rzadszy niż obturacyjny bezdech senny2. Hipowentylacja to nieefektywna wymiana gazowa, która powoduje hipoksemię, czyli zmniejszenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej3.
Najczęstszą postacią zaburzeń oddychania podczas snu jest obturacyjny bezdech senny (OBS)4. Jest to przewlekłe zaburzenie oddychania podczas snu, dla którego charakterystyczne są powtarzające się zakłócenia drożności górnych dróg oddechowych5. Blokada przepływu powietrza może być całkowita (powoduje bezdech) lub częściowa (powoduje spłycenie oddechu). W OBS dochodzi do ustania przepływu powietrza na co najmniej 10 sekund, zaburzeń wymiany gazowej i postępującej asfiksji, która w coraz większym stopniu stymuluje wysiłki oddechowe przez zapadnięte drogi oddechowe, zazwyczaj do momentu wybudzenia osoby6. Wybudzenie prowadzi do przywrócenia drożności górnych dróg oddechowych. Cykle bezdechu/spłycenia oddechu powtarzają się kilka razy w ciągu nocy, powodując, że sen jest fragmentaryczny i słabo regenerujący7.
