Aktualne standardy
Strategie leczenia różnych etapów choroby afektywnej dwubiegunowej
Lek. Karolina Wilczyńska1
Dr hab. med. Napoleon Waszkiewicz1
Agata Korch2
Leczenie epizodów afektywnych koncentruje się w głównej mierze na eliminowaniu aktualnie występujących objawów chorobowych oraz profilaktyce zmiany fazy, z kolei leczenie podtrzymujące ma na celu zapobieganie nawrotom przy jak najlepszej tolerancji i akceptacji przez chorego stosowanego leczenia. Standardy leczenia opisano przede wszystkim na podstawie aktualnych wytycznych Brytyjskiego Towarzystwa Psychofarmakologii (2016) oraz Międzynarodowej Szkoły Neuropsychofarmakologii (2017).
Podstawowym warunkiem skuteczności leczenia jest ustalenie prawidłowego rozpoznania. Diagnozując pacjenta w kierunku choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), należy:
- stawiać rozpoznanie zgodnie z aktualnie obowiązującymi kryteriami diagnostycznymi,
- u osób z podejrzeniem depresji jednobiegunowej uzyskiwać dokładny wywiad dotyczący epizodów podwyższonego nastroju w przeszłości oraz u członków rodziny,
- rozpoznawać i leczyć współwystępujące zaburzenia lękowe, które mogą nasilać chwiejność afektywną,
- różnicować z jednostkami chorobowymi, które często bywają błędnie diagnozowane jako ChAD – osobowością chwiejną emocjonalnie typu borderline, chorobami tarczycy, stwardnieniem rozsianym oraz ze schorzeniami organicznymi zlokalizowanymi korowo i podkorowo po stronie prawej,
- ocenić wpływ ewentualnego nadużywania substancji psychoaktywnych na stan psychiczny pacjenta, a u osób uzależnionych także wskazania do kontrolowanego odstawiania tych substancji.[1]
U każdego chorego z epizodem zaburzeń nastroju należy ocenić ryzyko, które może stwarzać dla siebie lub dla otoczenia (ważnym elementem jest tutaj wywiad obiektywny), i w razie potrzeby natychmiast przyjąć do szpitala, także bez zgody. Podczas epizodu manii lub hipomanii ważne jest zapewnienie spokojnego środowiska niedostarczającego silnych, gwałtownych bodźców, mogącego ułatwić opanowanie pobudzenia. W trakcie epizodu depresji lub mieszanego należy mieć na uwadze możliwość popełnienia samobójstwa przez pacjenta i podjąć wszelkie środki w celu ochrony jego życia. Ryzyko samobójstwa szczególnie zwiększają czynniki takie jak: izolacja społeczna, nadużywanie substancji psychoaktywnych, psychoza – w szczególności z omamami imperatywnymi, zaburzenia osobowości, wywiad rodzinny obciążony samobójstwem i wcześniejsze zachowania samobójcze.[1]
Mania i hipomania
W pierwszej kolejności trzeba dokonać oceny pod kątem ryzyka ewentualnych zachowań zagrażających. U pacjenta z manią zawsze należy rozważyć hospitalizację psychiatryczną lub przynajmniej intensywne leczenie środowiskowe, przede wszystkim ze względ...
