Pulmonologia
Ostra niewydolność oddechowa – tlenoterapia w zagrożeniu życia
Dr n. med. Agata Dutkowska
Prof. dr hab. med. Adam Antczak
Ocena ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi lub co najmniej saturacji hemoglobiny tlenem należy do pierwszych czynności opieki nad pacjentem w stanie zagrożenia życia. W pierwszym etapie każdego przypadku resuscytacji działania medyczne powinny być ukierunkowane na ocenę podstawowych funkcji życiowych.
Do pierwszych interwencji u pacjenta w stanie zagrożenia życia należą:
- ocena ABC (airway/breathing/circulation),
- ocena funkcji życiowych,
- ocena gazometryczna organizmu.
Idea oceny gazometrycznej pacjenta może powstać już na etapie wykonania prostego badania podmiotowego i przedmiotowego. Odchylenia od normy, jakie powinny skłaniać lekarza do oceny stopnia natlenowania organizmu, przedstawia tabela 1.
Tlenoterapię stosuje się w ostrej i przewlekłej niewydolności oddechowej. Bezwzględnym wskazaniem do jej stosowania w stanach ostrych jest wysycenie tlenem hemoglobiny krwi tętniczej (SaO2) < 92 proc. Wyjątek stanowi rozpoznane lub podejrzewane zaostrzenie przewlekłej niewydolności oddechowej.
Niewydolność oddechowa
Niewydolność oddechowa to ogólny termin odnoszący się do utraty zdolności organizmu do przyswajania tlenu i transportowania go do płuc i krwi włośniczkowej, eliminacji dwutlenku węgla z krwi lub obu tych zjawisk. Zaburzenia czynności układu oddechowego upośledzają wymianę gazową w płucach i prowadzą do hipoksemii – obniżenia we krwi tętniczej ciśnienia parcjalnego tlenu (pO2) < 70 mmHg aż do niewydolności oddechowej pO2 < 60 mmHg lub do hiperkapnii – wzrostu ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla (pCO2) > 45 mmHg. Mechanizmy leżące u podstaw tych problemów są zróżnicowane i obejmują zaburzenia metaboliczne, obwodowe oraz ośrodkowe zaburzenia neurologiczne z dróg wstępujących i zstępujących pnia mózgu, zaburzenia z rejonu ściany klatki piersiowej, pęcherzyków płucnych, dróg oddechowych oraz przepływu krwi w płucach.[2]
Podczas stwierdzenia niewydolności oddechowej diagnoza i interwencja z decyzją o suplementacji tlenu powinny odbywać się jednocześnie.
Oglądanie i osłuchiwanie pacjenta może zapewnić wystarczające informacje do zainicjowania terapii, jednakże wiedza na temat czasu pojawienia się objawów i jego trybu (nagły początek, powolne narastanie) może dostarczyć ważnych danych ułatwiających diagnozę. Niniejszy artykuł poświęcony jest przede wszystkim postępowaniu w ostrej niewydolności oddechowej – rozwijającej się nagle i potencjalnie odwracalnej.
Rozpoznanie ostrej niewydolności oddechowej
Zespół ostrej niewydolności oddechowej (ang. acute respiratory distress syndrome – ARDS) to ostra niewydolność oddechowa spełniająca następujące kryteria:
