J.G.: Zalecaną dawką dzienną witaminy B₁₂ jest 2,4 µg na dobę. Jest to zalecenie ogólne, dla wszystkich. Większe dawki mogą być zalecane kobietom w ciąży. Natomiast w przypadku osób z cukrzycą, gdzie metformina może mieć pływ na przyswajanie tej witaminy, optymalną postacią suplementacji są zastrzyki domięśniowe bądź forma podjęzykowa, po to aby ominąć problem jelitowego wchłaniania i umożliwić jej bezpośrednią absorbcję do krwiobiegu.

Jeżeli chodzi o czas suplementacji, to jeśli przyczyna niedoboru jest usuwalna, uważa się, że niedobór witaminy B₁₂ zostanie uzupełniony pod wpływem zbilansowanej diety, pod warunkiem usunięcia czynnika zakłócającego (np. zaprzestanie stosowania inhibitorów pompy protonowej). Natomiast jeśli przyczyna jest nieusuwalna, to zaleca się suplementację przewlekłą. Brak jest wytycznych mówiących o maksymalnej dawce i o czasie terapii. Kobalamina jest dobrze tolerowana, nie obserwuje się objawów toksycznych przy stosowaniu większych jej dawek.

W pierwszym okresie jej podawania w postaci zastrzyków możliwy jest ból miejscowy (pacjenci często się na to skarżą), oprócz tego może wystąpić biegunka lub przejściowe szczypanie lub mrowienie w ciele, ale to mija.

Jak wspomniałam, brak jest wytycznych dotyczących monitorowania stężenia B₁₂ w organizmie. W zależności od jednostki chorobowej schematy jej uzupełniania są różne, a więc różny będzie też czas kontrolowania pacjenta w tym względzie. Już kilka dni po domięśniowym podaniu witaminy B₁₂ możemy pośrednio wnioskować o skuteczności substytucji, np. na podstawie morfologii: znamienny wzrost liczby retikulocytów, czyli świeżych form erytrocytów, będzie świadczył o efektywnej hematopoezie.

Natomiast w przypadku ustępowania pozostałych objawów wynikających z niedoboru witaminy B₁₂ mamy do czynienia z rozbieżnością pomiędzy oceną jej stężenia w osoczu a tempem ich ustępowania. W niektórych przypadkach można rozważyć, poza oceną jej stężenia, także stężenie homocysteiny, holoTC, kwasu metylomalonowego.

Brak jest też jasnych wytycznych, jakie powinny być odstępy czasowe przeprowadzania tych badań.

MT: Jakie są zalety stosowania podjęzykowej formy witaminy B₁₂ w porównaniu z formami doustnymi, szczególnie w kontekście leczenia związanego z metforminą?

J.G.: Jest to metoda, która może być wystarczająca do uzupełnienia niedoboru witaminy B₁₂. Jest prosta, wygodna, nie wymaga kontaktu z ochroną zdrowia (iniekcję domięśniową musi wykonać pielęgniarka), a przyjmowanie formy podjęzykowej pozwala pacjentowi na samodzielność. Zaletą jest też to, że omijamy mechanizm dotyczący zaburzenia jej wchłaniania pod wpływem metforminy w jelicie. Dzięki temu, że podajemy ją podjęzykowo, wchłanianie jest bezpośrednie do łożyska naczyniowego, do krwiobiegu, ponieważ strefa podjęzykowa jest bardzo bogata w naczynia krwionośne. Omijamy cały ten złożony proces wchłaniania w żołądku i jelicie.

Zdjęcia: pixagency.pl, Eda Hoyman/iStock/Getty Images Plus/Getty Images