Wiek podeszły u ludzi zwykle jest definiowany jako wiek >65 r.ż., ale według Organizacji Narodów Zjednoczonych to już >60 r.ż. W latach 2015-2050 światowa populacja osób >60 r.ż. zwiększy się z 12% do 22%, co będzie stanowiło wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej¹.

Wzrastający odsetek osób w podeszłym wieku i postęp, jaki dokonuje się w medycynie, sprawiają, że coraz więcej pacjentów >65 r.ż. jest poddawanych bolesnym procedurom diagnostycznym i zabiegom chirurgicznym o różnej inwazyjności.

W tej grupie wiekowej częściej także występują schorzenia, w przebiegu których może się pojawić ból ostry (urazy, złamanie osteoporotyczne, półpasiec, nowotwory, choroby naczyń obwodowych) i częściej występuje ból przewlekły (choroby układu mięśniowo-szkieletowego, neuralgia po półpaścu, neuropatia cukrzycowa)^2,3.

Epidemiologia bólu u osób w podeszłym wieku^4,5

• Ból ostry (trwający <3 miesiące)
  • występuje u 40% osób w podeszłym wieku i u 49-83% chorych w ośrodkach opieki długoterminowej
  • najczęściej jest spowodowany urazami, złamaniami osteoporotycznymi, osteoartrozą, półpaścem, nowotworami, chorobami naczyń obwodowych, zabiegami operacyjnymi.
• Ból przewlekły (trwający >3 miesiące)
  • występuje u: 25-78% osób >65 r.ż. (w dorosłej populacji – u 20%), 63% osób >85 r.ż. i 83-93% pacjentów w ośrodkach opieki długoterminowej
  • częstość występowania bólu przewlekłego ze strony narządu ruchu wzrasta z wiekiem chorego
  • komponent neuropatyczny może występować u 32% osób z bólem przewlekłym
  • najczęstsze przyczyny bólu przewlekłego to: choroby układu mięśniowo-szkieletowego, osteoartroza, nocne bóle kończyn dolnych, dolegliwości bólowe związane z chromaniem, neuralgia po półpaścu, neuropatia cukrzycowa, choroba nowotworowa
  • średnie nasilenie bólu przewlekłego u chorych w podeszłym wieku to 4-6,3 w skali numerycznej (NRS – Numerical Rating Scale).
• Najczęstsza lokalizacja bólu to: plecy, kolana, biodra i inne duże stawy.
• U większości pacjentów ból jest odczuwany w mnogich lokalizacjach (3-4).
• Ból występuje częściej u osób ze współistniejącymi schorzeniami endokrynologicznymi, metabolicznymi i odżywiania.
• Ból częściej stwierdza się u osób starszych o niskim poziomie edukacji, u kobiet oraz u osób z wyższym wskaźnikiem masy ciała (BMI – body mass index).
• Osoby z zaburzeniami poznawczymi i niezdolne do raportowania bólu są 2-3 razy bardziej narażone na nieadekwatną kontrolę bólu w porównaniu z osobami bez zaburzeń poznawczych i bez pogorszenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
• Około 20% chorych w podeszłym wieku doświadczających bólu >4 w skali NRS nie otrzymuje analgetyków.