Program edukacyjny
Postępowanie w utrudnionym wyrzynaniu dolnego zęba mądrości
Lek. dent. Rafał Pokrowiecki
Dr hab. med. Małgorzata Zaleska
Jak poprowadzić leczenie ogólne i miejscowe oraz kiedy decydować się na ekstrakcję
Zawiązki trzecich zębów trzonowych (TZT) powstają z wtórnej listewki zębowej mniej więcej w 5. r.ż., a w obrazie pantomograficznym mogą być zauważalne już w wieku dziewięciu lat. Trzecie zęby trzonowe cechują się największą zmiennością budowy wśród całego ludzkiego uzębienia. Wyrzynanie TZT rozpoczyna się zwykle około 18. r.ż.[1] Do tego czasu wszystkie pozostałe zęby stałe powinny być już obecne w łukach zębowych. Proces erupcji dolnych zębów mądrości często związany jest z powikłaniami, które są głównie determinowane przez brak miejsca w części zębodołowej żuchwy bądź nieprawidłowe położenie zęba w łuku zębowym. Nierównomierny rozwój korzeni zęba może być również przyczyną jego utrudnionego wyrzynania. Uwarunkowania anatomiczne, takie jak kresa skośna zewnętrzna, szew skrzydłowo-żuchwowy czy przyczep mięśnia żwacza, mogą również implikować utrudnione wyrzynanie dolnych TZT.[2] Szacuje się, że 50-80 proc. populacji ma dolne zęby mądrości. Powikłania związane z wyrzynaniem dolnych TZT dotyczą ok. 50 proc pacjentów.
Dentitio difficilis
Utrudnione wyrzynanie zęba (dentitio difficilis) przebiega na skutek zakażenia bakteryjnego kieszonki dziąsłowej i mieszka zębowego w momencie, gdy guzek zęba przebije się przez dziąsło. Powstawaniu kieszonki dziąsłowej nad wyrzynającym się TZT sprzyja również niedobór kości i dziąsła zrogowaciałego.[3,4] Zaleganie w kieszonce dziąsłowej resztek pokarmowych spowodowane utrudnioną higieną jamy ustnej powoduje rozwój beztlenowej flory bakteryjnej. Najczęściej izolowane szczepy to Fusobacterium spp., Peptostreptococcus spp. oraz Bacteroides.[1]
Wśród najczęstszych schorzeń związanych z trzecimi zębami trzonowymi wymienia się:
- zespół utrudnionego wyrzynania,
- stłoczenia zębów,
- torbiele i nowotwory zębopochodne.[3]
Objawy
Ostre objawy stanu zapalnego w przebiegu dentitio difficilis to:
- silne bóle samoistne, podczas przełykania promieniujące do ucha,
- naciek zapalny błony śluzowej pokrywającej koronę zęba i zapalenie podżuchwowych węzłów chłonnych,
- szczękościsk,
- podwyższenie temperatury ciała,
- ogólne złe samopoczucie (ryc. 1).
