Farmakoterapia
Statyny – korzyści, bezpieczeństwo stosowania oraz postępowanie w sytuacji ich nietolerancji
lek. Stanisław Surma1,2
dr n. biol. Bożena Sosnowska3
prof. dr hab. n. med. Maciej Banach2,3
- Choroby układu krążenia pochodzenia miażdżycowego stanowią główną przyczynę zgonów na świecie, a podwyższone stężenie cholesterolu LDL to jeden z najczęstszych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego
- Statyny i leczenie hipolipemizujące to najskuteczniejsza terapia zapobiegająca chorobom układu krążenia pochodzenia miażdżycowego, niestety bardzo duży odsetek chorych ich nie stosuje
- Artykuł zawiera przegląd literatury na temat bezpieczeństwa statyn, analizę działań niepożądanych, efektu drucebo/nocebo i opis różnych podejść terapeutycznych w przypadku nietolerancji statyn
Rola leczenia hipolipemizującego w optymalizacji ryzyka sercowo-naczyniowego
Najczęstszymi postaciami chorób układu krążenia pochodzenia miażdżycowego (ASCVD – atherosclerotic cardiovascular disease) są choroba tętnic wieńcowych (CAD – coronary artery disease) – 49,2% oraz udar niedokrwienny mózgu – 17,7%. ASCVD stanowią główną przyczynę zgonów na świecie oraz odpowiadają za 70% wszystkich zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych1,2. Najnowsze statystyki European Society of Cardiology (ESC) potwierdzają, że zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn głównymi przyczynami przedwczesnych zgonów w 2021 roku były CAD (17% dla obu płci) i udar mózgu (12% dla kobiet i 8% dla mężczyzn)3. W 2019 roku z powodu ASCVD zmarło 17,9 mln osób, co stanowi 32% wszystkich zgonów na świecie2. Tak duże globalne obciążenie ASCVD jest związane z dużą częstością występowania dobrze rozpoznanych, w większości modyfikowalnych czynników ryzyka tych chorób. Podwyższone stężenie cholesterolu lipoprotein o niskiej gęstości (LDL-C – low-density lipoprotein cholesterol) zostało sklasyfikowane jako trzeci najczęstszy czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego na świecie1. Zwiększenie stężenia LDL-C o każdy 1 mmol/l koreluje ze znacznym wzrostem ryzyka ASCVD o 16% (iloraz ryzyka [HR – hazard ratio] 1,16; 95% przedział ufności [CI – confidence interval]: 1,12-1,21), podczas gdy wśród osób w wieku 20-49 lat wzrost ten jest wyższy, tj. o 47% (HR 1,47; 95% CI: 1,32-1,64)4. Badanie przeprowadzone przez Navar-Boggan i wsp. wykazało, że występowanie umiarkowanej dyslipidemii u młodych dorosłych, którzy nie byli leczeni statynami, zwiększało ryzyko CAD o 67% (HR 1,67; 95% CI: 1,06-2,64) w ciągu 15 lat obserwacji5. Aterogenne działanie LDL-C jest zależne zarówno od stężenia krążącego LDL-C, jak i czasu trwania ekspozycji (ryc. 1)6.
Biorąc pod uwagę tak istotny wpływ podwyższonego stężenia LDL-C na ryzyko ASCVD, w wytycznych Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego i innych pięciu towarzystw naukowych z 2021 roku dotyczących diagnostyki i terapii zaburzeń lipidowych wskazano, ż...
