Rozpoznanie

Rozpoznanie AZS stawia się na podstawie cech klinicznych, typowego wyglądu i rozmieszczenia zmian skórnych w poszczególnych okresach rozwojowych (ryc. 20 i 21)^2,3. Nie ma żadnych innych badań dodatkowych potwierdzających AZS. Zmianom skórnym w długo trwającej chorobie i przy częstych nadkażeniach bakteryjnych towarzyszą nierzadko powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (lymphadenitis dermatogenes), zwłaszcza pachwinowych, oraz eozynofilia krwi obwodowej – ~13%.

Rycina 20. Rozmieszczenie zmian w typie niemowlęcym atopowego zapalenia skóry

Rycina 21. Rozmieszczenie zmian w typie dziecięcym atopowego zapalenia skóry

Różnicowanie

AZS należy różnicować przede wszystkim z następującymi schorzeniami:

• świerzb
• opryszczkowate zapalenie skóry
• łojotokowe zapalenie skóry wieku niemowlęcego
• kontaktowe zapalenie skóry
• grzybica skóry gładkiej
• łupież czerwony mieszkowy.

Leczenie

U podstaw wszelkich działań leczniczych leżą emolienty^5-7. Powinny one być traktowane jako główny, a nie tylko pomocniczy element postępowania, ponieważ przywracają uszkodzoną bądź zniszczoną barierę wodno-lipidową, co jest punktem wyjścia dla rozwoju AZS. Na rynku farmaceutycznym istnieje cała gama emolientów. Z praktycznego punktu widzenia warto zalecić produkty bardziej nawilżające na dzień, bardziej tłuste na noc. Obok emolientów gotowych posługujemy się także lekami recepturowymi, które są lepiej tolerowane, zwłaszcza w czasie zaostrzenia choroby:

Rp.

Vit. A 40 000 j.

Vit. D 30 000 j.

Aqua destillata (purificata) 20,0

Eucerini ad 100,0

MDS: 2 × dziennie na całe ciało

Lekami pierwszego rzutu w terapii stanów zapalnych skóry są miejscowo podawane glikokortykosteroidy^1-7. Stosuje się je w ostrym stanie zapalnym. Siłę leku należy dopasować do wieku pacjenta i miejsca podania. Wiadomo, że u najmłodszych dzieci można stosować preparaty z grupy słabych glikokortykosteroidów, a u dzieci starszych te o średniej lub dużej sile działania (zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego – ChPL). Trzeba pamiętać, że wchłanianie z okolic, gdzie naskórek jest cienki, czyli z fałdów skóry, jest co najmniej kilkanaście razy większe niż z pozostałych okolic skóry, np. ramienia. W doborze leku należy także brać pod uwagę fazę choroby, w której znajduje się pacjent, a czasami życiowe okoliczności towarzyszące. Miejscowo stosowane glikokortykosteroidy o odpowiedniej dawce i sile zmniejszają stan zapalny oraz odczuwanie świądu. Rekomenduje się podawanie leku 1 × dziennie do czasu ustąpienia stanu zapalnego i swędzenia, a później co drugi lub trzeci dzień, aby nie było efektu z odbicia, czyli szybkiego nawrotu po odstawieniu leku. Istnieje cała gama glikokortykosteroidów do stosowania miejscowego. Zaleca się również leki galenowe:

Rp.

Hydrocortisoni 1,0

Aq. destill. 20,0